• LinkedIn
  • Instagram
تماس با من : 09122091575
آرش علیزاده نیری - وکیل پایه یک دادگستری
  • خانه
  • درخواست وکیل
    • وکیل دعاوی بانکی
    • وکیل جرایم رایانه ای
    • وکیل متخصص قراردادها
    • وکیل رمز ارز
    • وکیل دعاوی ملکی و ثبتی
    • وکیل متخصص شرکت های تجاری
  • شرکت داری حرفه ای
  • لابراتوار فارنزیک
  • قرارداد ساز
  • مقالات دادنامه ها آرا وحدت رویه
  • درباره من
    • ارتباط با من
  • جستجو
  • منو منو
تجارت الکترونیک, رایانه, قوانین

آیین‌نامه جمع‌آوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی

آیین‌نامه جمع‌آوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی

در اجرای ماده ۵۴ قانون جرایم رایانه‌ای مصوب ۵/۳/۱۳۸۸ مجلس شورای اسلامی و بنا به پیشنهاد وزیر دادگستری، آیین‌نامه جمع‌آوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی به شرح مواد آتی است:

فصل اول: تعاریف

ماده ۱ـ‌ واژه‌ها و اصطلاحات به کار برده شده در این آئین‌نامه در معانی زیر به کار می‌رود:

الف- ارائه دهندگان خدمات دسترسی: اشخاصی هستند که امکان ارتباط کاربران را با شبکه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و ارتباطی داخلی یا بین‌المللی یا هر شبکه مستقل دیگر فراهم می‌آورند از قبیل تأمین کنندگان،‌ توزیع کنندگان،‌ عرضه کنندگان خدمات ‌دسترسی به شبکه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی.

ب- ارائه دهندگان خدمات میزبانی: اشخاصی هستند که امکان دسترسی کاربران به‌ فضای ایجاد شده توسط سامانه‌های رایانه‌ای،‌ مخابراتی و ارتباطی تحت تصرف یا کنترل خود را به کاربران واگذار می‌کنند تا راساً یا توسط کاربر متقاضی، داده‌های رایانه‌ای را جهت نگهداری،‌ انتشار،‌ توزیع یا ارائه در شبکه‌های داخلی یا بین‌المللی یا هر منظور دیگر ذخیره یا پردازش کنند.

ج ـ ارائه داده‌های الکترونیکی: عبارت است از در اختیار قراردادن تمام یا بخشی از داده‌های حفظ یا نگهداری شده توسط ارائه دهندگان خدمات دسترسی یا میزبانی یا اشخاصی که داده‌ها را تحت تصرف یا کنترل دارند.

د – جمع‌آوری ادله الکترونیکی: فرآیندی است که طی آن ادله الکترونیکی به تنهایی یا به همراه سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده،‌ نگــهداری، حفظ فوری، تفتیش و توقیف و شنود می‌شوند.

هـ – زنجیره حفاظتی: مجموعه اقداماتی است که ضابط دادگستری و سایر اشخاص ذیصلاح به منظور حفظ صحت، تمامیت، اعتبار و انکار ناپذیری ادله الکترونیکی با بکارگیری ابزارها و روش‌های استاندارد در مراحل شناسایی، کشف، جمع‌آوری، مستند سازی، تجزیه و تحلیل و ارائه آنها به مرجع مربوط به اجرا در آورده و ثبت می‌کنند؛ به نحوی که امکان رد یابی آنها از مبدا تا مقصد وجود داشته باشد.

و – شنود: عبارت است از هرگونه دستیابی به محتوای در حال انتقال ارتباطات غیر عمومی در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا امواج الکترومغناطیسی با استفاده از سامانه‌ها و تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مربوط.

ز – مجری حفاظت: شخصی است که به نحوی داده‌های رایانه‌ای ذخیره شده را تحت تصرف یا کنترل دارد و مطابق ماده ۳۴ قانون و سایر قوانین و مقررات جهت حفاظت آنها تعیین می‌شود.

ح ـ‌ متصرف قانونی: در مورد اشخاص حقیقی، شخص مالک یا شخصی است که به نحوی داده یا سامانه را به صورت مشروع در اختیار دارد یا نماینده یا ولی یا سرپرست قانونی وی. در مورد اشخاص حقوقی دولتی یا عمومی غیر دولتی، بالاترین مقام آنها یا نماینده قانونی آنها طبق مقررات مربوط و در مورد سایر اشخاص حقوقی، مدیر یا نماینده قانونی آنهاست.

ط ـ‌ قانون: منظور از قانون در این آیین نامه،‌ قانون جرایم رایانه‌ای مصوب ۵/۳/۱۳۸۸ است.

تبصره: سایر اصطلاحات به شرح تعریف ارائه شده در قوانین دیگر است.

آیین‌نامه جمع‌آوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی آرش علیزاده نیری

آیین‌نامه جمع‌آوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی آرش علیزاده نیری

آیین‌نامه جمع‌آوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی

فصل دوم: جمع‌آوری ادله الکترونیکی

الف: نگهداری داده‌ها

ماده۲ـ ارائه دهندگان خدمات دسترسی و میزبانی موظفند از سامانه‌هایی استفاده نمایند که قابلیت نگهداری داده‌های ترافیک و اطلاعات کاربران را مطابق مواد ۳۲ و ۳۳ قانون داشته باشد.

ماده ۳ـ ارائه‌دهندگان خدمات دسترسی موظفــند سامانه‌های خود را به نحوی تنظیم کنند که کلیه ارتباطات رایانه‌ای را که از طریق آنها انجام می‌شود ثبت کنند و کلیه داده‌های ترافیک مربوط به خود و کاربران مربوط را تا شش ماه پس از ایجاد نگهداری کنند.

تبصره : عرضه کنندگان خدمات دسترسی حضوری اینترنت (کافی نت‌ها) موظفند مشخصات هویتی، آدرس، ساعت شروع و خاتمه کار کاربر و نشانی اینترنتی (IP) تخصیصی را در دفتر روزانه ثبت کنند.

ماده ۴ـ ارائه دهندگان خدمت دسترسی موظفند اطلاعات کاربران را حداقل ۶ ماه پس از خاتمه اشتراک یا لغو قرارداد کاربر نگهداری کنند. هویت و نشانی کاربر باید در قرارداد منعقده درج شود.

ماده۵ ـ ارائه‌دهندگان خدمات میزبانی داخلی و نمایندگان داخلی ارائه‌ دهندگان خدمات میزبانی خارجی موظفند اطلاعات کاربران خود را حداقل تا شش ماه پس از خاتمه اشتراک و محتوای ذخیره شده و داده ترافیک حاصل از تغییرات ایجاد شده را حداقل تا پانزده روز نگهداری کنند. برگه اشتراک باید به نحوی تنظیم شود که هویت و نشانی آنان مشخص باشد.

تبصره ۱ : ارائه‌دهندگان خدمات میزبانی موظفند سامانه‌های رایانه‌ای خود را به نحوی تنظیم کنند که هرگونه تغییر اعم از اصلاح یا حذف محتوا و داده ترافیک حاصل از آن را ذخیره نماید.

تبصره ۲: اشخاصی که نسبت به انباشت یا ذخیره موقت اطلاعات در راستای ارائه خدمات دسترسی اقــدام می‌کنند،‌ ارائه دهنده خدمات میزبانی محسوب نمی‌شوند.

ماده ۶ـ‌ ارائه دهندگان خدمات دسترسی و میزبانی و مجریان حفاظت موظفند امنیت داده‌های ترافیکی و محتوای نگهداری و حفاظت شده را مطابق با ضوابط و دستورالعمل هایی که به تصویب رییس قوه قضاییه می‌رسد، تأمین نمایند.‌

ماده ۷ـ‌ داده‌های محتوا و ترافیک و اطلاعات کاربران باید مطابق مقررات این آیین‌نامه به نحوی نگهداری، حفاظت، توقیف و ارائه شود که صحت و تمامیت، محرمانگی،‌ اعتبار و انکار ناپذیری آنها محفوظ بماند.

ماده ۸ـ‌ در مواردی که برابر قانون نگهداری و حفاظت داده‌ها الزامی است،‌ نگهداری و حفاظت باید به گونه‌ای انجام شود که مدیریت جستجو و گزارش دهی آنها امکان‌پذیر باشد.

ماده ۹ـ‌ وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات هماهنگی‌های لازم برای تنظیم زمان سامانه‌های جمع‌آوری داده‌های محتوا، ترافیک و اطلاعات کاربران را مطابق با ساعت رسمی کشور به عمل می‌آورد.

ماده ۱۰ـ‌ مرکز آمار و فناوری اطلاعات با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سالانه رویه‌های فنی نحوه نگهداری، حفاظت، توقیف و ارائه داده‌ها و اطلاعات کاربران و همچنین راهنماهای عملی حفظ امنیت و استناد پذیری داده‌ها را تصویب و به ارائه دهندگان خدمات دسترسی و میزبانی و بهره برداران ابلاغ می‌کند.

ب: حفاظت از ادله رایانه‌ای

ماده ۱۱ـ مقام قضایی در جریان تحقیق و فرایند رسیدگی می‌تواند دستور حفاظت هر نوع داده رایانه‌ای ذخیره شده را ازجمله داده‌های رمزنگاری شده، حذف،‌ پنهان،‌ فشرده یا پنهان نگاری شده و یا داده‌هایی که نوع و نام آنها موقتاً تغییریافته و یا داده‌هایی که برای بررسی آنها نیاز به سخت افزار مخصوصی می‌باشد، صادر کند.

تبصره۱:‌ ضابطان قضایی فقط در موارد مندرج در ماده ۳۴ قانون می‌توانند راساً دستور حفاظت داده‌های ذخیره شده را صادر کنند.

تبصره۲: قاضی مکلف است بلافاصله پس از اعلام ضابط قضایی نسبت به تأیید یا رد دستور حفاظت صادره توسط ضابط اظهار نظر کند.

مجری حفاظت تا تعیین تکلیف از ناحیه قاضی موظف به حفاظت از اطلاعات است.

ماده ۱۲ـ‌ دستور حفاظت باید به طور صریح و دقیق مشتمل بر نوع داده‌ها،‌ موضوع و‌ مدت زمان با رعایت تبصره ۲ ماده ۳۴ قانون،‌ باشد.

ماده ۱۳ـ‌ در موارد مقتضی،‌ اجرای دستور حفاظت با نظارت ضابطان قضایی متخصص یا اشخاص خبره مورد وثوق به نمایندگی از طرف مرجع قضایی انجام می‌شود.

ماده ۱۴ـ‌ مجری حفاظت موظف است بلافاصله پس از ابلاغ، دستور حفاظت را اجرا و صورت‌جلسه ‌ای را مشتمل بر زمان اجرای دستور،‌ نحوه حفاظت،‌ حجم و نوع داده‌های حفاظت شده در دو نسخه تنظیم و یک نسخه از آن را به مرجع صادر کننده دستور ارسال کند و نسخه دیگر را نزد خود نگه دارد.

ماده ۱۵ـ‌ دستور حفاظت باید فوری و با روش مطمئن به مجری حفاظت ابلاغ شود. این دستور همچنین به اشخاص ذینفع نیز ابلاغ می‌شود؛ مگر آن که ابلاغ به آنها مخلّ رسیدگی باشد که در این صورت تشخیص زمان ابلاغ حسب مورد با مقام قضایی است.

تبصره:‌ روش مطمئن روشی است که با توجه به نوع داده‌ها و طول مدت زمان حفاظت، امکان بهره برداری از داده‌های حفاظت شده را در مراحل بعدی دادرسی ممکن سازد.

ماده ۱۶ـ‌ حفاظت از داده‌ها باید به نحوی باشد که محرمانگی،‌ تمامیت،‌ صحت و انکارناپذیری داده‌ها رعایت شود.

ج: ارائه ادله رایانه‌ای

ماده ۱۷ـ‌ دستور ارائه توسط مقام قضایی صادر می‌شود و باید به طور صریح و شفاف و مشتمل بر شخص ارائه دهنده،‌ موضوع و نوع داده‌ها،‌ شیوه و زمان تحویل داده‌ها و مرجع تحویل گیرنده باشد.

ماده ۱۸ـ‌ ارائه داده‌ها باید به نحوی باشد که محرمانگی،‌ تمامیت،‌ صحت و انکارناپذیری داده‌ها رعایت شده و حتی الامکان بدون ایجاد مانع برای فعالیت سامانه و با روش متعارف و کم هزینه به یکی از شیوه‌های ذیل باشد:

الف- تحویل یک نسخه چاپ شده از داده.

ب- تحویل یک نسخه رایانه‌ای از داده.

ج- ایجاد دسترسی به داده.

د- انتقال تجهیزات رایانه‌ای و مخابراتی.

ماده ۱۹ـ‌ هنگام ارائه داده‌ها صورت‌جلسه ‌ای در سه نسخه تنظیم و حداقل موارد ذیل در آن ذکر و به امضای ارائه دهنده و تحویل گیرنده می‌رسد:

الف- شماره و تاریخ دستور قضایی ارائه داده‌ها

ب – مشخصات ارائه دهنده

ج – مشخصــات تحــویل گیرنده

د- زمان و مکان ارائه

هـ نوع و حجم داده‌ها

و – اطلاعات مربوط به نحوه حفظ یا نگهداری داده‌ها

ز – روشهای امنیتی بکاررفته در زمان ارائه

ح – مشخصات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تجهیزات

ط – شیوه ارائه و مشخصات داده.

تبصره ۱: درهنگام انتقال تجهیزات،‌ احتیاط لازم برای حفظ آنها به عمل می‌آید.

تبصره۲: یک نسخه از صورت‌جلسه به مرجع قضایی ارسال می‌شود و نسخه‌ای در اختیار ارائه دهنده و نسخه دیگر در اختیار تحویل گیرنده قرار می‌گیرد.

ماده ۲۰ـ‌ از زمان ارائه داده‌ها به ضابطان قضایی یا دیگر اشخاص ذیربط،‌ مسؤلیت حفظ داده‌های مذکور با شخص یا اشخاص تحویل گیرنده خواهد بود.

ماده ۲۱ـ‌ ارائه داده‌هایی که افشا یا دسترسی به آنها مطابق قوانین خاص دارای محدودیت یا توأم با تشریفات می‌باشد،‌ تابع مقررات مربوط است.

ماده ۲۲ـ‌ دستور ارائه داده،‌ مجوز افشای آن نیست و پس از دستور ارائه هرگونه دسترسی به مفاد داده مستلزم صدور دستور قضایی است.

ماده ۲۳ـ اشخاصی که مسئول اجرای هر یک از دستورات قضایی اعم از نگهداری، حفاظت، ارائه، تفتیش و توقیف سامانه و داده یا شنود آن می‌باشند یا دستور به آنها ابلاغ می‌شود یا به نوعی مرتبط با دستورات یاد شده هستند، حق افشای مفاد دستور و یا داده‌ها و اطلاعات مربوط را ندارند.

د: تفتیش و توقیف ادله رایانه‌ای

ماده ۲۴ـ ضابطان قضایی باید کلیه اطلاعاتی که ضرورت تفتیش و توقیف را ایجاب می‌نماید در درخواست خود اعلام کنند. همچنین، موارد زیر را حسب مورد در درخواست تفتیش یا توقیف ذکر کنند:

الف- دلایل ضرورت تفتیش و توقیف

ب – حتی الامکان نوع و میزان داده‌ها و سخت افزارها

ج – محل تفتیش یا توقیف

د – دلایل لازم برای تصویربرداری و بررسی در خارج از محل

هـ – زمان تقریبی لازم برای تفتیش و توقیف.

ماده ۲۵ـ‌ در دستور تفتیش یا توقیف داده یا سامانه باید محل تفتیش یا توقیف تعیین و حتی الامکان در محل استقرار سامانه انجام پذیرد.

ماده ۲۶ـ‌ مدت توقیف و فرصت اجرای تفتیش باید در دستور قضایی تصریح و کمترین فرصت ممکن منظور شود. در صورت نیاز به زمان بیشتر، به درخواست مجری تفتیش یا توقیف و ذکر علت آن، این مدت قابل تمدید است.

ماده ۲۷ـ‌ تفتیش و توقیف در مواردی که مستلزم ورود به منازل و اماکن خصوصی باشد، مطابق مقررات مندرج در آیین دادرسی کیفری خواهد بود.

ماده ۲۸ـ‌ در مواردی که تفتیش یا توقیف طبق دستور قضایی بدون حضور متصرف قانونی یا شخصی که داده یا سامانه را تحت اختیار دارد، انجام پذیرد، مراتب پس از انجام فوراً به ذینفع ابلاغ خواهد شد.

ماده ۲۹ـ‌ چنانچه پس از اجرای دستور توقیف و یا در زمان اجرای دستور توقیف داده‌ها یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی بیم لطمه جانی یا خسارت مالی شدید به اشخاص یا اخلال در ارائه خدمات عمومی برود مراتب از مرجع قضایی صادرکننده دستور توقیف کسب تکلیف شده و در صورت تشخیص قاضی حسب مفاد ماده ۴۴ قانون عمل می‌گردد.

ماده ۳۰ ـ‌ قوه قضاییه تمهیدات لازم از جمله بستر سازی و ایجاد زیر ساختهای ارتباط رایانه‌ای و الکترونیکی و همچنین راه‌اندازی سامانه‌ها و درگاههای مبتنی بر فناوری اطلاعات را جهت تسهیل در عملیاتی کردن فرایندها و روشهای موضوع این آیین‌نامه فراهم می‌آورد.

ماده ۳۱ـ‌ اشخاصی که داده‌ها یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی را تحت کنترل و یا تصرف دارند، موظف به همکاری در اجرای دستور تفتیش و توقیف می‌باشند. در صورتی که به واسطه عدم همکاری یا عدم دسترسی به این اشخاص، تفتیش یا توقیف امکان پذیر نباشد، ‌نحوه دسترسی به داده‌ها یا سامانه‌ها از قبیل ورود به محل، رفع موانع استفاده از سخت افزار و نرم افزار، رمزگشایی و امثال آن با دستور مقام قضایی تعیین خواهد شد.

ماده ۳۲ـ‌ رضایت متصرف قانونی سامانه موضوع بند ج ماده ۴۱ قانون، باید کتبی و با امضای وی باشد.

ماده ۳۳ـ‌ در مواردی که توقیف داده‌ها به روش چاپ یا کپی یا تصویربرداری داده‌ها انجام می‌شود، اصل داده‌ها در صورتی توقیف و غیر قابل دسترس می‌شود که در دستور قضایی تصریح شده باشد.

ماده ۳۴ـ‌ ضابطان صرفاً مجاز به تفتیش و توقیف داده‌ها و سامانه‌هایی هستند که به طور صریح در دستور قضایی ذکر گردیده و چنانچه حین اجرای دستور،‌ داده‌های مرتبط با جرم ارتکابی در سایر سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی تحت کنترل یا تصرف متهم کشف شود، در صورت بیم امحا نسبت به حفظ فوری داده‌ها اقدام و مراتب را حداکثر ظرف ۲۴ ساعت کتباً به مقام قضایی مربوط گزارش می‌دهند.

ماده ۳۵ـ‌ تفتیش داده‌ها یا سامانه‌ها در محل استقرار یا از طریق شبکه یا در آزمایشگاه یا در محل مناسب با دستور و تشخیص مقام قضایی با رعایت صحت، تمامیت، ‌محرمانگی، و انکارناپذیری ادله انجام می‌پذیرد.

ماده ۳۶ـ‌ ضابطان و اشخاصی که حسب قانون مأمور جمع‌آوری، تفتیش، نگهداری، حفظ و انتقال داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی می‌شوند باید علاوه بر داشتن شرایط لازم از قبیل تخصص و توانایی فنی و آموزش کافی، تجهیزات و وسایل لازم را در اختیار داشته باشند.

ماده ۳۷ـ‌ هنگام تفتیش رعایت موارد زیر ضروری است:

الف ـ‌ شیوه اقدام نباید موجب تغییر، امحا یا جابجایی داده‌های مورد نظر در سامانه‌های رایانه‌ای باشد.

ب‌ ـ‌ تفتیش صرفاً در محدوده دستور قضایی و داده‌های مرتبط با جرم موضوع دستور، انجام می‌پذیرد.

ج ـ‌ کلیه فرایندهای انجام شده بر روی داده‌های مورد تفتیش یا توقیف باید با استفاده از روش‌های قابل تشخیص،‌ ثبت و محافظت شود.

ماده ۳۸ ـ توقیف با رعایت تناسب، نوع، اهمیت و نقش داده یا سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی به روش‌های زیر انجام می‌شود:

الف ـ‌ در توقیف داده‌ها از طریق چاپ داده‌ها، غیر قابل دسترس کردن داده‌ها به روش‌هایی از قبیل تغییر گذرواژه یا رمزنگاری و ضبط حامل‌های داده.

ب ـ در توقیف سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی از طریق تغییر گذرواژه، پلمپ سامانه در محل استقرار یا ضبط سامانه.

تبصره: توقیف باید حتی الامکان بدون ایجاد مانع برای فعالیت سامانه و به روش ساده و کم هزینه به شیوه‌هایی از قبیل ذخیره در حامل‌های داده، ذخیره در سامانه با گذاشتن گذرواژه، تهیه نسخه پشتیبان،‌ تصویربرداری،‌ تهیه رونوشت و چاپ انجام شود.

ماده ۳۹ـ‌ دستور توقیف سامانه شامل سایر سخت‌افزارها یا حامل‌های داده متصل به آن نمی‌شود، مگر آن که در دستور قضایی تصریح گردد. در صورت نیاز به حفظ فوری سخت‌افزارها یا حامل‌های داده، ضابطان یا سایر مأموران در حدود وظایف قانونی می‌توانند نسبت به حفظ فوری آن مطابق ماده ۳۴ قانون و رعایت مقررات این آیین‌نامه اقدام کنند.

ماده ۴۰ـ‌ در صورت پلمپ سامانه چنانچه نیاز به گماردن حافظ باشد با دستور مقام قضایی اقدام می‌شود.

ماده ۴۱ـ‌ به منظور حفظ وضعیت اصلی ادله رایانه‌ای و جلوگیری از هرگونه تغییر، تحریف یا آسیب آن، مرجع قضایی مدت زمان نگهداری و مراقبت از آنها را تا مدت ۵ روز تعیین می‌کند.

تبصره :‌ چنانچه برای نگهداری و مراقبت مدت بیشتری مورد نیاز باشد، مدت مذکور به صورت مستدل توسط مقام قضایی تمدید می‌شود.

ماده ۴۲ـ‌ اجرای دستور توقیف باید طی صورت‌جلسه‌‌ای با قید دقیق جزئیات و مشخصات داده یا سامانه، محل،‌ تاریخ و زمان دقیق، مشخصات حاضران و مجری دستور، مشخصات حافظ در صورت وجود، شماره و تاریخ دستور قضایی مبنی بر توقیف، شیوه توقیف و مشخصات مالک یا متصرف داده یا سامانه و موارد ضروری دیگر تنظیم و ضمن اعلام به مقام قضایی رسیدگی کننده، در سابقه ضبط ‌گردد.

ماده ۴۳ـ‌ ضابطان قضایی و سایر مأموران در حدود وظایف قانونی در شروع تفتیش و توقیف باید صورت وضعیت اولیه‌ای از سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی و اجزای آن و کلیه اتصالات کابلی بین اجزای مختلف سخت‌افزارها و حامل‌های داده متصل به آن که علامت گذاری و ثبت می‌شوند را تنظیم و به امضای تفتیش کننده یا توقیف کننده و متصرف قانونی که سامانه تحت کنترل اوست یا قائم مقام قانونی وی برسانند. برای ضبط دقیق مشخصات ابزار و اجزای آن تصویربرداری بلامانع است.

ماده ۴۴ ـ‌ مرجع قضایی صالح ، ضمن صدور رأی باید نسبت به داده یا سامانه توقیف شده تعیین تکلیف کند.

آیین‌نامه جمع‌آوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی

فصل سوم: امور متفرقه

ماده ۴۵ـ‌ دستورالعمل حقوقی و فنی جمع‌آوری ادله و توقیف سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی توسط دادستانی کل کشور با همکاری نیروی انتظامی تهیه و به تصویب دادستان کل کشور می‌رسد. این دستورالعمل باید دربردارنده چگونگی حفظ صحنه جرم و جمع‌آوری ادله از سامانه در حال اجرا، خاموش و روشن کردن سامانه، بسته‌بندی و انتقال اطلاعات و نیز نمونه درخواست‌های مرتبط با این موارد باشد.

ماده ۴۶ ـ در مورد جمع‌آوری ادله الکترونیکی از جمله نگــهداری، حفظ فوری، تفتیش و توقیف و شنود چنانچه موضوع مربوط به افراد و اماکن وابسته به قوه قضاییه و سازمان‌های تابعه مراکز مرتبط با قوه قضاییه باشد، با دستور مقام قضایی توسط مرکز حفاظت و اطلاعات قوه قضاییه انجام خواهد شد.

ماده ۴۷ـ‌ نسخه‌های تهیه شده از داده‌های رایانه‌ای قابل استناد به صورت متن، صوت یا تصویر در حکم اصل داده هستند.

ماده ۴۸ـ‌ این آیین نامه توسط وزارت دادگسـتری با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تهیه و در ۴۸ ماده و ۱۱ تبصره به تصویب رئیس قوه قضائیه رسید.

صادق آملی لاریجانی

رئیس قوه قضائیه

1397/12/22/۰ دیدگاه /توسط Arash
https://arashalizadeh.com/wp-content/uploads/2019/03/digital-evidence.jpg 423 634 Arash https://arashalizadeh.com/wp-content/uploads/2025/04/logo.png Arash2019-03-13 20:49:442023-07-03 23:35:20آیین‌نامه جمع‌آوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی
رایانه, فارنزیک

فارنزیک رایانه ای

فارنزیک رایانه ای چیست ؟ مدارک الکترونیکی به اطلاعات موجود در رایانه ها ، تلفن های همراه و سایر دستگاه های الکترونیکی یا  رایانه ای که عموما در بر گیرنده صدا تصویر ، ویدیو انواع نوشته ها و .. اطلاق می گردد.

فارنزیک رایانه ای

از انجایی که اطلاعات یک جرم و یا مدارک قابل استناد یک دعوی ممکن است به صورت الکترونیکی ثبت و ضبط شده باشند مدارک الکترونیکی بخشی از اطلاعات مورد نیاز رسیدگی های قضایی است.

به طور کلی فارنزیک رایانه ای استفاده از ابزارها و روش های است که به وسیله آنها می توان اطلاعات ذخیره شده در دستگاه های رایانه ای را به نحو ایمنی ذخیره و بازیابی ، جهت استفاده بعدی نمود این ذخیره سازی و بازیابی می بایست به نحوی انجام گردد که اطلاعات مورد نظر قابل استناد نیز باقی بمانند لذا نحوه ذخیره ایمن و بازیابی اطلاعات در چنین مواردی اهمیت خود را دو چندان نمایان خواهد نمود.

فارنزیک رایانه ای

فارنزیک رایانه ای – آرش علیزاده نیری – وکیل دادگستری

 

 

درخصوص مستند سازی ادله الکترونیک ایین نامه جمع اوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی در سال  ۱۳۹۳/۰۵/۱۲ تصویب شده که منبع اصلی جمع اوری و مستند سازی ادله الکترونیکی می باشد.

 

 

تعیین وقت مشاوره با هماهنگی قبلی

جهت اخذ مشاوره در مورد این موضوع با ما تماس بگیرید

تلفن همراه : ۰۹۱۲۲۰۹۱۵۷۵

تلفن ثابت : ۸۸۰۷۱۵۱۹

آرش علیزاده نیری

وکیل پایه یک دادگستری

عضو کانون وکلای دادگستری مرکز

متخصص در زمینه جرایم رایانه ای

1397/12/22/۰ دیدگاه /توسط Arash
https://arashalizadeh.com/wp-content/uploads/2019/03/computer-forensic.jpg 699 1023 Arash https://arashalizadeh.com/wp-content/uploads/2025/04/logo.png Arash2019-03-13 20:48:412020-11-16 21:01:53فارنزیک رایانه ای
رایانه

محاسبه گر هزینه دادرسی آنلاین

محاسبه گر هزینه دادرسی آنلاین

مدتی پیش قطعه کدی برای محاسبه هزینه دادرسی به صورت آنلاین نوشتم که از طریق وب سایت دادفران قابل استفاده هست. البته این برنامه در نسخه های اولیه بوده و به زودی با اضافه شدن هزینه دادرسی شورای حل اختلاف و  هزینه های دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تکمیل خواهد شد.

محاسبه گر هزینه دادرسی آنلاین

این برنامه با استفاده از PHP و MYSQL نوشته شده.

محاسبه گر هزینه دادرسی آنلاین

محاسبه گر هزینه دادرسی آنلاین

 

تعیین وقت مشاوره با هماهنگی قبلی

جهت اخذ مشاوره در مورد این موضوع با ما تماس بگیرید

تلفن همراه : ۰۹۱۲۲۰۹۱۵۷۵

تلفن ثابت : ۸۸۰۷۱۵۱۹

آرش علیزاده نیری

وکیل پایه یک دادگستری

عضو کانون وکلای دادگستری مرکز

متخصص در زمینه جرایم رایانه ای

1397/12/16/۰ دیدگاه /توسط Arash
https://arashalizadeh.com/wp-content/uploads/2025/04/logo.png 0 0 Arash https://arashalizadeh.com/wp-content/uploads/2025/04/logo.png Arash2019-03-07 10:49:412020-12-11 19:56:21محاسبه گر هزینه دادرسی آنلاین
تجارت الکترونیک, رایانه, مقالات

بررسی حقوقی اسپم و حملات اختلال یا محروم سازی از سرویس

بررسی حقوقی اسپم و حملات اختلال یا محروم سازی از سرویس : پیشرفت تکنولوژی به سان تیغ دولبه بوده و همیشه افرادی بوده اند که با استفاده از خلا های قانونی تلاش در جهت سو استفاده از این خلا ها اقدام می نمایند، یکی از این موضوعات شایع بحث ارسال پیام های نا خوسته یا اسپم می باشد که سابقه تاریخی طولانی دارد.

معنی واژه اسپم :

اسپم یا هرزنامه به معنای پیام الکترونیکی است که بدون درخواست گیرنده و به صورت انبوه و با اهداف مختلف از قبیل تبلیغاتی ، سیاسی و … ارسال می شود . معمولا اسپم ها از طریق ایمیل و یا حتی شبکه های پیامرسان و یا کامنت های ذیل مطالب ارسال می گردد.

به طور کلی از لحاظ فنی ارسال پیام های اسپم می تواند دو نوع اشکال را ایجاد نماید:

الف- ارسال پیام ها صرفا جهت مقاصد تبلیغاتی باشد و اشکالی را در سامانه های مخابراتی ایجاد ننماید.

ب- حجم ارسال پیام ها به میزانی باشد که سامانه های مخابراتی دریافت کننده را با اختلال دچار نماید.

بررسی حقوقی اسپم و حملات اختلال یا محروم سازی از سرویس

بررسی حقوقی اسپم و حملات اختلال یا محروم سازی از سرویس

الف – ارسال پیام های تبلیغاتی :

پیام های تبلیغاتی شاید در اولین نگاه خیلی ازار دهنده نباشد ولی زمانی که تجارت شما با استفاده از ایمیل انجام می گردد و دریافت پیام های نا خواسته عملکرد شمارا کند یا دچار اختلال نماید می تواند تجارت شما را تحت تاثیر قرار دهد.

برخورد های حقوقی در سایر کشور ها :
در کشورآمریکا برای جرم انگاری ارسال پیام های تبلیغاتی حداقل هایی را در نظر گرفته اند که ارسال صد عدد پیام در ۲۴ ساعت و یا هزار پیام در ماه می باشد در قوانین سایر کشور ها نیز به چنین موارد مشابهی اشاره شده است.

در قوانین OECD  به حق خلوت اشاره گردیده که شاید بتواند از این منظر ارسال اسپم را جرم انگاری نمود.

 

در قوانین ایران:

در حال حاظر اقدامات جدی در این حوزه انجام نشده و صرفا پیش نویسی لایحه ای با عنوان  مدیریت پیام‌های ناخواسته الکترونیکی در دست تدوین می باشد که از سرنوشت لایحه اطلاعی در دست نمی باشد.

جهت واکاوی موضوع می توان با استفاده از تجارت کشورهای دیگر و استفاده از ظرفیت های موجود داخلی به چندین مورد توجه نمود.

اول اینکه همانطور که در قوانین OECD  به درستی بیان شده دریافت پیام های تبلیغاتی مصداقی از تجاوز به حریم خصوصی و حق خلوت افراد می تواند باشد؛ هرچند که در حقوق ایران این عبارات حقوقی دچار اجمال می باشند.

دوم اینکه ارسال پیام های اسپم می تواند از مصادیق مزاحمت در سهولت استفاده از ابزارهای اینترنتی قلمداد گردد به نحوی که با ارسال حجم زیادی از پیام های نا خواسته عملا استفاده از ابزارها دچار سختی گردد.

سوم اینکه از لحاظ اقتصادی ارسال این پیام ها می تواند دارای تبعات مخربی باشد چرا که دریافت این پیام های انبوه لاجرم از طریق پهنای باند بین المللی انجام می گردد که می تواند لطمات سنگینی را برای اقتصاد کشور در بر داشته باشد چرا که برای دریافت این اطلاعات هزینه های هنگفتی از ذخایر ارزی مملکت پرداخت می شود و در این حوزه جدیت دولت جهت مقابله با این پیام های نا خواسته حیاتی می باشد.

 

ب- ارسال اسپم به جهت اختلال در سرویس ها

ارسال پیام های انبوه علاوه بر جنبه های تبلیغاتی می تواند جنبه های اختلال یا محروم سازی از خدمات و سرویس های مخابراتی را نیز در بر داشته باشد که ذیلا به شرح این حملات خواهیم پرداخت.

 

یکی از جرائم شایع در حوزه اینترنت و رایانه که تاکنون به طور شایسته به ان پرداخته نشده، حملات اختلال یا محروم سازی از سرویس و یا اصطلاحا DOS و DDOS می باشد.

 

برای درک بهتر از این نوع حملات می بایست ابتدا با اهداف و نحوه انجام این حملات آشنا شد ، به طور کلی هدف از چنین حملاتی ایجاد اختلال در کارکرد سامانه های رایانه ای و یا هر وسیله متصل به اینترنت و شبکه از طریق ارسال مقادیر زیادی درخواست برای سرور هاست.

 

عموما قربانیان این حملات سرور های هاستینگ ،درگاه های بانکی ، مسیریابها ، بانک های اطلاعاتی و سایر تجهیزات شبکه هستند ، لازم به توضیح است که این حملات معمولا با استفاده از خلا های امنیتی و یا پیکر بندی نا مناسب تجهیزات شبکه محقق میگردد هرچند که ممکن است بدون وجود رخنه امنیتی نیز چنین شود به عنوان مثال زمانی که مهاجم با ارسال چندین هزار ایمیل به نشانی ایمیل شما منجر به توقف خدمات دهی سامانه ایمیل شما می شود.

 

نحوه انجام حملات :

بررسی حقوقی اسپم و حملات اختلال یا محروم سازی از سرویس

حملات DOS حملاتیست که مهاجم به طور مستقیم و از طریق یک سیستم مشخص تلاش در ایجاد اختلال در سامانه های رایانه ای می نماید. معمولا این نوع حملات به دلیل محدودیت امکانات و وجود ابزار های امنیتی مانند فایروالها و ای دی اس ها موجب آسیب جدی نمی شوند و به راحتی قابل دفع خواهد بود.

 

حملات محروم سازی از سرویس dos

 

در حالی که در حملات DDOS مهاجم از طریق تعداد زیادی از سامانه های رایانه ای چه با آگاهی یا بعضا بدون آگاهی مالکین سیستم، مهاجم اقدام به اختلال در سامانه های قربانی می نماید این حملات می تواند حتی زیر ساخت های یک کشور را مورد تهاجم قرار دهند و آسیب های جبران ناپذیری به این زیر ساخت ها وارد آورند.

 

حملات DDOS معمولا از طریق سیستم های الوده شده توسط هکر ها که اصطلاحا زامبی و شبکه کنترل کننده آنها که بات نت نامیده می شود اعمال مجرمانه مورد نظر هکر را انجام می دهند.

 

حملات اختلال در سرویس ddos

 

با تدقیق در قوانین جزایی ایران جرم خاصی تحت عنوان از کار انداختن سامانه های رایانه ای که در نتیجه سامانه های رایانه ای یا مخابراتی را از کار بیاندازد در نظر گرفته شده .

 

مواردی که در متن ماده قید شده که می تواند منجر به از کار افتادن سامانه های مخابراتی یا رایانه ای شود حصری نیست لذا هر روشی که منتج به چنین مشکلاتی گردد مشمول ماده خواهد بود لذا ارسال درخواست های زیاد نیز با عنوان مجرمانه ماده منطبق می باشد.

 

به نظر می رسد هنگام تنظیم ماده دقت کافی به عمل نیامده و متن روانی برای آن انتخاب نشده. در هر حال ذیلا متن ماده ۹ قانون جرایم رایانه ای عینا ارایه می گردد.

 

قانون جرایم رایانه ای

 

ماده۹ـ هر کس به طور غیرمجاز با اعمالی از قبیل واردکردن، انتقال دادن، پخش، حذف کردن، متوقف کردن، دستکاری یا تخریب داده‌ها یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری، سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی دیگری را از کار بیندازد یا کارکرد آنها را مختل کند، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهدشد.

 

آرش علیزاده نیری

وکیل پایه یک دادگستری

عضو کانون وکلای دادگستری مرکز

1397/12/13/۰ دیدگاه /توسط Arash
https://arashalizadeh.com/wp-content/uploads/2019/03/spam.png 183 275 Arash https://arashalizadeh.com/wp-content/uploads/2025/04/logo.png Arash2019-03-04 17:26:062020-04-12 17:38:44بررسی حقوقی اسپم و حملات اختلال یا محروم سازی از سرویس

دسته ها

  • Cryptocurrency (۳)
  • اجرای ثبت (۲۷)
  • اسناد (۴)
  • املاک (۱۰)
  • پیمانکاری (۶)
  • تامین اجتماعی (۳)
  • تجارت الکترونیک (۱۹)
  • جرایم رایانه ای (۳۵)
  • چند رسانه ای (۶)
  • حقوق تجارت (۲۴)
  • حقوق شهروندی (۴)
  • حمل و نقل (۱)
  • دادنامه (۸۱)
  • دسته‌بندی نشده (۱۱)
  • دعاوی بانکی (۷۶)
  • دعاوی ملکی و ثبتی (۵)
  • رای وحدت رویه (۱۲)
  • رایانه (۴۹)
  • رمز ارز (۴)
  • شرکت ها (۱۷)
  • عمومی (۲)
  • فارنزیک (۱)
  • قوانین (۸۰)
  • مالکیت فکری (۱)
  • مالیات (۱)
  • مقالات (۳۵)
  • نظریه مشورتی (۲)
لینک به:Get in touch

در صورت نیاز به مشاوره در مورد موضوعات حقوقی با ما تماس بگیرید

دفتر حقوقی آرش علیزاده نیری آمادگی دارد به سوالات مراجعین از طریق حضور در موسسه، تماس تلفنی یا ارتباطات آنلاین پاسخ دهد.

اطلاعات تماس

دفتر وکالت آرش علیزاده نیری – تهران، پاسدارن، نگارستان هشتم، خیابان مسجد جامع غدیر خم – پلاک ۵۴ طبقه اول
تلفن همراه ۰۹۱۲۲۰۹۱۵۷۵ تلفن دفتر ۸۸۰۷۱۵۱۹

ایمیل : [email protected]

وب سایت www.ArashAlizadeh.com

تحدید مسولیت

مسئولیت استفاده از اطلاعات درج‌شده در این وب‌سایت بر عهده کاربر است. هرگونه بهره‌برداری از این اطلاعات بدون دریافت خدمات حرفه‌ای از وکلای دادگستری توصیه نمی‌شود.

درباره ما | ارتباط با ما

کلیه حقوق محفوظ است.

رفتن به بالا

This is a notification that can be used for cookie consent or other important news. It also got a modal window now! Click "learn more" to see it!

OKLearn More

تنظیمات کوکی و حریم خصوصی



چطور از کوکی‌ها استفاده می‌کنیم

ممکن است ما کوکی‌ها در دستگاه شما تنظیم کنیم. ما از کوکی‌ها استفاده می‌کنیم تا به ما اطلاع دهید هنگامی که از وب‌سایت ما باز می‌کنید، چگونه با ما ارتباط برقرار می‌کنید، برای غلبه بر تجربه کاربری خود و ارتباط با سایت ما سفارشی کنید.

با کلیک روی عنوان‌های مختلف بهتر می‌توانید پیدا کنید. شما همچنین می‌توانید برخی از تنظیمات خود را تغییر دهید. توجه داشته باشید که مسدود کردن برخی از انواع کوکی‌ها ممکن است تجربه شما را در وب‌سایت‌های ما و خدماتی که ما بتوانیم ارائه دهیم، تحت تاثیر قرار می‌دهد.

کوکی‌های وب‌سایت ضرروی است

These cookies are strictly necessary to provide you with services available through our website and to use some of its features.

Because these cookies are strictly necessary to deliver the website, refusing them will have impact how our site functions. You always can block or delete cookies by changing your browser settings and force blocking all cookies on this website. But this will always prompt you to accept/refuse cookies when revisiting our site.

We fully respect if you want to refuse cookies but to avoid asking you again and again kindly allow us to store a cookie for that. You are free to opt out any time or opt in for other cookies to get a better experience. If you refuse cookies we will remove all set cookies in our domain.

We provide you with a list of stored cookies on your computer in our domain so you can check what we stored. Due to security reasons we are not able to show or modify cookies from other domains. You can check these in your browser security settings.

سایر خدمات خارجی

We also use different external services like Google Webfonts, Google Maps, and external Video providers. Since these providers may collect personal data like your IP address we allow you to block them here. Please be aware that this might heavily reduce the functionality and appearance of our site. Changes will take effect once you reload the page.

Google Webfont Settings:

Google Map Settings:

Google reCaptcha Settings:

Vimeo and Youtube video embeds:

حریم خصوصی

تغییرات پس از بارگذاری صفحه دوباره اعمال خواهند شد

Accept settingsHide notification only